Trakya Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Beytullah Özkan, Trakya tosbağasının Türkiye’de görülen kara kaplumbağalarının yaygın iki türden biri olduğunu söyledi.
Büyük tosbağanın Anadolu’nun her tarafından bulunduğunu fakat Trakya tosbağasının sadece Trakya’da yayılım gösterdiğini anlatan Özkan, bu nedenle türün koruma altında alındığını kaydetti.
Trakya tosbağası ve büyük tosbağanın görünüşleri aynı olsa da birbirlerinden ayrılan özellikleri bulunduğunu belirten Özkan, “Her ikisinin de yaşam alanı ve beslenmesi aynı. Morfolojik farklılıkları var. Trakya tosbağasının boyu daha küçük. Aralarındaki asıl fark kuyruk kısmında ortaya çıkıyor. Trakya tosbağasının kuyruğun ucunda yüksük şeklinde sert tırnak ve kuyruğun üzerindeki kabukta çift plak var. Büyük tosbağada bu plak tek ve büyük. İkisi de genellikle ilkbaharda yumurta yapıyor. Toprağa gömdükleri yumurtadan yavrular 3 ay sonra çıkıyor” dedi.
“Nesli tehlike altında”
Özkan, Trakya tosbağasının yaşam alanlarının daralması nedeniyle nesli tükenme tehlikesi altında olduğuna dikkati çekti.
Trakya’da yaptıkları biyoçeşitlilik çalışmasında Trakya tosbağasının sayılarının azaldığını gözlemlediklerini ifade eden Özkan, şunları kaydetti:
“Yaptığımız çalışmada sayılarının azaldığını gördük. Geçmişte gözlem yaptığımız arazide aynı gün 25, 30 Trakya tosbağası görürken bu sayı son yıllarda yarı yarıya azaldı. Bu tür zaten eylem planıyla da korunuyor. Trakya tosbağasının yaşam alanlarının ortadan kalkması, tarım alanlarının artması, araç trafiği, biyokaçakcılık gibi etkenler türün birey sayınının azalmasına neden oluyor. Nasıl çevremizi koruyorsak, bu hayvanları da korumamız gerekiyor.”
Özkan, bu tosbağanın mevcut yaşam alanlarının korunması ve yönetilmesi için “Tür Yönetim ve Eylem Planı”nın hazırlandığını, türün korunup gelecek nesillere aktarılması gerektiğini sözlerine ekledi.
Tarım ve Orman Bakanlığınca 2014’te “Trakya Bölgesi Trakya Tosbağası Tür Eylem Planı” uygulamaya konuldu. Beşer yıllık plan güncellemesi ile türün korunması devam ediyor.
Eylem planı kapsamında, Trakya tosbağasının yaşam alanlarının belirlenerek korunması, türün popülasyon büyüklüğü, genetik yapısı ve yayılış alanları hakkında detaylı bilimsel araştırmaların yapılması, muhtarlar ve yerel halkın türün yaşama alanlarının korunması konusunda bilgilendirilmesi, tarım ilaçlarının (pestisitlerin) ve yapılaşma gibi insan faaliyetlerinin habitat üzerindeki olumsuz etkilerini minimize etmek için gerekli önlemlerin alınması, tarım araçları ve trafik nedeniyle meydana gelen kazara ölümlerin önlenmesi için farkındalık çalışmaları yapılması başlıkları belirlendi.
